Sajoer
Sajoer is een combinatie van vlees en groenten, vis, kip, tempeh, of tahoe en groenten.
Sajoer wordt op verschillende manieren gekruid en met ruim vocht opgediend,
net als een bord soep dus.
Mocht het gerecht dan ook tijdens het bereiden te veel indampen, dan voegt u
doodgewoon wat heet water toe.
Sajoer lodeh
1/2 timpi
een klein blikje reboeng ( bamboo shoots )
200 g sperzieboontjes
1/2 spitskool
3 sjalottes
2 teentjes knoflook
1 a 2 ontpitte rode lomboks
3 groene lomboks
1 theel. suiker
2 theel. trassi
1 theel. ketoembar
30 g boter
2 salamblaadjes
1 schijfje laos
5 djeroekpoeroetblaadjes
1 theel. asem
2 bouillonblokjes
1/3 blok santen
2 eetl. boter
De timpi in dobbelsteentjes snijden. Kunt u niet over reboeng beschikken, dan kan het ook zonder.
De boontjes afhalen en grof snijden, evenzo de kool. Nu de sjalottes, de knoflook en de lombok fijnsnijden
( beter is het ze fijn te kneuzen met de suiker, trassi en ketoembar )
De boter smelten en de gekneusde kruiden er in fruiten te zamen met de salam, laos, djeroekpoeroetblaadjes en asem.
Wanneer de sjalottes bruin zijn de timpo er aan toevoegen; gedurende 1 minuut omroeren; dan twee glazen heet water bijgieten. Voeg de gesneden boontjes erbij en bouillonblokjes.
Doe de deksel op de pan en laat alles 5 minuten op zacht vuur stoven. Voeg het blok santen er aan toe, blijf roeren totdat het geheel gesmolten is.
Nu de gesneden kool erbij voegen en nog 3 a 4 minuten laten doorsudderen. Het deksel mag niet op de pan.
Mocht u toch de lodeh met reboeng willen klaarmaken, dan dient de reboeng van tevoren gesneden te worden, niet al te fijn, en 10 minuten apart opgekookt te worden. Deze sajoer moet met ruim vocht opgediend worden.
Serveer met een paar sates. een droge sambel goreng of een kipgerecht zonder santen bereid en wat kroepoek.
Sajoer kerrie djawa ( Javaanse kerriesoep )
300 g runderpoelet
4 sjalottes
2 teentjes knoflook
1 ontpitte rode lombok
1 vingerlengte djahe of 2 theel. poeder
1 vingerlengte koenir of 2 theel. poeder
1 1/2 theel. ketoembar
1/2 theel. djinten
1 theel. trassi
2 eetl. boter
1 stengel sereh
2 salamblaadjes
200 g boontjes
4 aardappelen
1/3 blok santen
2 bouillonblokjes
1 theel. suiker
De poelet in ruim water laten trekken tot een bouillon. De sjalottes, knoflook en lombok fjinsnijden en kneuzen met de gemberpoeder, koenir, ketoembar, djinten en trassi. Fruit dit alles in de boter, dan de sereh en salam er bij , even omroeren ( mag niet aanbranden ) en voeg het toe aan de nog warme bouillon.
Doe het deksel op de pan en laat het nog 5 minuten koken op zacht vuur. Snijd de boontjes intussen grof en de aardappelen in dobbelsteentjes en doe dit bij de sajoer. Weer deksel op de pan en ongeveer 7 minuten laten doorsudderen. Smelt vervolgens de santen er in en blijf roeren, totdat deze geheel gesmolten is.
Bouillonblokjes en suiker er bij; laat ongeveer 5 minuten zachtjes stoven, niet geheel afsluiten.
Opdienen met sambel goreng timpi of lapies ajam, dan wel ajam in meel gebakken en atjar ketimoen of verse komkommer.
Sajoer menir
200 g runderpoelet
3 uitjes
1 teentje knoflook
1 theel. trassi
1 wortelstok temoe koentji
1/2 theel. ketoembar
500 g spinazie ( vers )
1/2 kusa of 1 laboe siam of 1 komkommer
1 blikje djagoeng
1 bouillonblokje
1 theel. suiker
Trek in ruim water van de runderpoelet een bouillon. Laat hem indampen totdat er 1 glas overblijft. Snijd de sjalottes fijn, snipper het teentje knoflook en voeg dit met de trassi, de gewassen en gekneusde temoe koentji en ketoembar bij de bouillon. Laat het op een zacht vuur 10 minuten koken. Was de spinazie schoon. Schil indien verkrijgbaar de kusa of laboe siam. Zo niet snijd dan de komkommer in dikke plakken en doe ze met de bouillonblokjes of zout, de djagoeng of mais in de sajoer. De komkommer mag niet gaar worden.
Voeg de spinazie met de suiker aan de sajoer toe en laat 3 minuten stoven met de deksel op de pan.
Zorg er voor dat de groenten hun knapperigheid niet verliezen. Dien deze sajoer op in een kommetje, een bord warme rijst, een kip of vleesgerecht en sambel goreng telor.
Sajoer Kim-loh ( paddestoelensoep )
300 g runderpoelet
50 g djamoer koeping
50 g sedep malam
3 sjalottes
2 teentjes knoflook
1 volle theel. trassi
2 dunne preitjes
2 blaadjes salam
1 schijfje laos
zout naar smaak
1 theel. peper
1 theel. ketjap
1 eetl. boter
200 g tauge
100 g peultjes
1 theel. suiker
Trek van de poelet een bouillon in ruim water. De djamoer koeping
en de sedep malam meekoken en een half uur of drie kwartier op een zacht
vuurtje laten stoven.
De sjalottes en knoflook fijnsnijden en kneuzen met de trassi.
De prei grof snijden; nu dit alles met de salam, laos, zout en peper in de
boter fruiten. Het geheel in de bouillon doen en flink omroeren, onder
toevoeging van de ketjap. Doe de deksel op de pan en laat 10 minuten
sudderen. Nu de schoongemaakte tauge en peultjes, met de suiker er in doen en goed omroeren.
Doe de deksel op de pan en slechts 3 minuten laten doorkoken, dan van het vuur halen,
want de tauge en peultjes moeten knappend blijven.
Dit gerecht heeft een uitzonderlijke, uitheemse smaak, vanwege de djamoer koeping
en sedep malam. De twee laatste ingredienten kunt u toch vrij geregeld in Indische winkels kopen
in een gedroogde vorm en heel lang bewaren, wanneer het goed gesloten wordt weggezet.
Het beste kunt u dit gerecht serveren met een vleesgerecht, bijvoorbeeld semoor djawa
of frikandel goreng, dan wel empal daging, verse komkommer, sambel en kroepoek.
Sajoer pindang koening ( zurige gele vlees-groenten-soep )
300 g runderpoelet
4 sjalottes
2 teentjes knoflook
2 ontpitte rode lomboks
1 theel. trassi
1 vingerlengte koenir of 2 theel. poeder
2 blaadjes salam
1 stengel sereh
1 schijfje laos
2 eetl. boter
2 bouillonblokjes
300 g sperzieboontjes
1/2 spitskool
1 1/2 eetl. asem
1 - 2 theel. suiker
Zet de runderpoelet op met 3 glazen water, trek er een bouillon van, totdat de helf overblijft.
Snijd de sjalottes, knoflook en lombok fijn en fruit ze in de boter bruin met de trassi, koenir,
salam, sereh en laos. Doe alles met de bouillonblokjes bij de bouillon en laat het met de
deksel op de pan op een zacht vuurtje 10 minuten doorsudderen.
Tenslotte de gesneden boontjes met wat heet water toevoegen. Wanneer de boontjes
halfgaar zijn ( 7 minuten ), de asem, suiker en gesneden kool er bij en nog 3 minuten laten
nasudderen.
Serveer hierbij frikandel pan en een droge sambel goreng naar keuze, een mata sapi en
wat verse komkommer.
Sajoer asem ( tamarindesoep met pinda's en groenten )
200 g runderpoelet
200 g verse of rauwe pinda's
3 sjalottes
1 teentje knoflook
2 ontpitte rode lomboks en
3 ontpitte groene lomboks
of 1 rode en 1 groene paprika
2 theel. trassi
2 theel. zout
2 blaadjes salam
1 schijfje laos
200 g boontjes
1/2 spitskool
1 kleine kusa
1 eetl. goela djawa of suiker
2 eetl. asem
Trek van de runderpoelet een bouillon. Kook de verse pinda's in 2 glazen water
gedurende 45 minuten. Stort ze in een zeef en overgiet ze met warm water.
Doe ze bij de bouillon.
Laat vervolgens de bouillon met de pinda's op een zacht vuurtje nasudderen.
Wanneer het water te veel indampt, heet water toevoegen. Snijd de sjalottes,
knoflook en lombok fijn en kneus ze met de trassi, zout, salam en laos.
Voeg alles al roerende bij de bouillon. Met de deksel op de pan ongeveer 7 minuten
laten stoven.
Vervolgens snijdt u de boontjes en laat ze 5 minuten meesudderen.
Heeft u kusa, dan kan ze, na geschild te zijn en van het binnenste ontdaan,
in stukken bij de sajoer gevoegd worden. Tenslotte doet u de kool met de asem
en suiker er bij. Goed omroeren, deksel op de pan en nog 7 minuten laten sudderen.
Serveer met empal daging, frikandel, kroepoek, gebakken zoute vis en gezouten eendeel.
Sop katjang djogo ( Indische bruine - bonen - soep )
200 g runderpoelet of beter varkenskluif met vlees
1/2 blik bruine bonen
1 bouillonblokje
1 grote ui
1 flinke prei
2 eetl. boter
3 a 4 selderijtakjes
1/2 theel. nootmuskaat
1/2 theel. peper
3 theel. mosterd
1 mespunt suiker
1 komkommer
Van de poelet of varkenskluif in ruim water bouillon trekken, totdat het vlees gaar
en zacht is. De bruine bonen in de vleesbouillon storten en op heel klein vuur laten
doorsudderen. Het bouillonblokje er in smelten.
De grote ui en prei grof snijden, de selderij snipperen. De ui en prei in de boter
lichtbruin fruiten en in de soep roeren, onder toevoeging van nootmuskaat, peper,
mosterd en suiker.
Laat alles 3 minuten sudderen en doe dan de selderij er bij. Flink omroeren.
Draai het vuur uit, want de selderij mag niet zacht worden.
Schil de komkommer. Snijd haar dwars en een keer in de lengte.
Ontdoe haar van het zaad en snijd het komkommervlees tot kleine dobbelsteentjes.
Schep de bruine bonen soep in diepe borden met daar bovenop de komkommer.
Serveer met een kommetje warme rijst, wat kroepoek en een mata sapi.
Sop islam
300 g runderpoelet
3 sjalottes
1 vingerlengte djahe of 2 theel. gemberpoeder
2 kruidnagelen
1 theel. peperkorrels
3 stukjes foelie
100 g peultjes of doperwtjes
1 mespunt suiker
2 eetl. boter
5 a 6 lobaks
1/2 spitskool
1 flinke prei
4 takjes selderij
2 eetl. ketjap
2 bouillonblokjes
2 citroenen
Trek van de runder - of kippepoelet een bouillon. Wanneer de kippepoelet gaar is,
het vlees van het been ontdoen en in stukjes weer bij de bouillon doen.
De sjalottes fijnsnijden en met de gember, kruidnagel, peperkorrels, foelie, peultjes
of erwtjes en mespunt suiker slechts enkele minuten op zacht vuur in de boter fruiten.
Hierbij de in ronde schijfjes gesneden lobak mengen en het geheel in de bouillon doen.
Ongeveer 3 minuten op zacht vuur laten doorsudderen. Vervolgens de fijngesneden kool,
prei, de gesnipperde selderij met de ketjap en de bouillonblokjes toevoegen.
De groenten mogen niet zacht worden.
De soep kan opgediend worden met citroensap, gebakken frikandel, empal of timpi goreng.
Sajoer sop
300 g runderpoelet
200 g worteltjes
2 bouillonblokjes
3 stukjes foelie
1/2 theel. peper
2 eetl. boter
3 sjalottes
1/2 spitskool
1 prei
3 takjes selderij
2 eieren
Trek van de runderpoelet een bouillon. Snijd de worteltjes in ronde schijfjes en stoof ze
met de bouillonblokjes, foelie en peper in de bouillon.
De sjalottes in de boter fruiten en even apart houden. De spitskool fijnsnijden
en de prei en de selderij snipperen.
Deze groenten bij de bouillon doen, wanneer ze kookt.
Roer de geklopte eieren door het vocht, totdat de struif wit wordt.
Tenslotte de gefruite sjalottes er aan toevoegen en nog even laten doorsudderen.
De soep is klaar om opgediend te worden en wat ajam goreng tepoeng
of oedang goreng tepoeng, of wel lapies ajam
Sajoer goedek ( soep van kip - jonge nangka = tropische vrucht )
1 kuiken ( jonge kip )
2 sjalottes
2 teentjes knoflook
2 theel. ketoembar
1 theel. djinten
2 theel. trassi
6 a 7 gebakken kemiries
1 schijfje laos
2 salamblaadjes
2 ontpitte rode lomboks
2 eetl. boter
1 kilo jonge nangka
2 bouillonblokjes
100 g santen
1 mespunt suiker
Trek een bouillon van de kip of kuiken in ruim water. Ontbeen de vogel wanneer
deze gaar is; snijd het vlees in stukjes en doe ze bij de bouillon.
Haal de bouillon van het vuur.
Snijd de sjalottes en knoflook fijn en kneus ze met de ketoembar, djinten en trassi.
Stamp de kemiries fijn en fruit ze met de laos, salam en fijngesneden lomboks met
de andere kruiden in de boter lichtbruin.
Was de jonge nangka goed schoon en snijd ze in niet al te grote strukken.
Kook ze in drie kwartier op zacht vuur gaar, tot ze uit elkaar vallen.
Doe het vruchtvlees bij de gefruite kruiden.
Doe de kip met de bouillon erbij en smelt de santen er in.
Doe het mespunt suiker er bij en laat alles nog 15 minuten doorsudderen.
Let er op dat er niet te veel vocht verdampt en blijf roeren.
Wanneer het te droog wordt wat heet water toevoegen. Let er op dat de pan
nooit afgesloten wordt als de santen is toegevoegd.
Sajoer rawon met sambel tauge ( donkere Javaanse soep van vlees en groenten )
500 g runderpoelet
10 stukjes keloewek
4 sjalottes
2 teentjes knoflook
1 1/2 theel. trassi
1 theel. koenir
2 theel. goela djawa
1 theel. asem
schijfjes laos
2 salamblaadjes
1 stengel sereh
5 djeroekpoeroetblaadjes
2 bouillonblokjes
200 g sperzieboontjes
2 eetl. boter
1 rode lombok
2 groene lomboks
1/2 spitskool
Trek van de poelet in ruim water een bouillon tot het vlees gaar en zacht is.
Kraak de keloeweks open en haal de inhoud, een donkerbruine, haast zwarte substantie eruit.
Het is mogelijk dat de inhoud uigedroogd is en er beschimmeld uitziet.
Gebruik deze vruchten niet.
Kneus de keloeweks fijn. Snijd de sjalottes en knoflook en kneus ze met de trassi,
koenir, goela djawa en asem. Meng de kruiderij goed door de keloeweks.
Fruit dit alles in de boter, te zamen met de laos en salam.
Doe het bij de bouillon en voeg zodra het kookt de gewassen sereh, djeroekpoeroetblaadjes
en de bouillonblokjes erbij.
Laat het op zacht vuur sudderen.
Vervolgens de grof gesneden sperziebonen, de ontpitte rode en groene lomboks er aan
toevoegen.
Wanneer de boontjes half gaar zijn de gesneden spitskool er bij doen.
Laat ook de kool niet gaar worden.
Bij te veel indampen wat heet water toevoegen. Deze sajoer moet met veel vocht opgediend
worden.
voor de sambel
500 g tauge
1 eetl. sambal oelek
2 theel. suiker
1 citroen ( sap )
Was de tauge. Ontdoe haar van de groene velletjes en meng haar met de sambal, suiker en citroen.
Zet haar lang voor het eten, opdat de kruiderij er goed in kan trekken,
in een gesloten kom weg.
Dien de rawon als volgt op. Schep in diepe borden wat rijst.
Giet er veel sajoer overheen en garneer het met de sambal tauge en komkommer.
Meestal eet men er nog een hard gekookt ei bij of een telor asin ( gezouten eendeei )
en kroepoek koelit ( ham kroepoek )
Sajoer kusa
1 kusa
100 g gekookte garnalen
2 sjalottes
1 teentje knoflook
1 a 2 ontpitte rode lomboks
1 theel. trassi
1 eetl. boter
1 schijfje laos
2 salamblaadjes
1 bouillonblokje
50 g santen
1 mespunt suiker
Schil de kusa. Ontdoe haar van de pitten en snijd haar in vrij grote stukken.
Snijd de sjalottes, knoflook en lombok fijn en fruit ze met de trassi en garnalen lichtbruin.
Voeg er twee kopjes heet water aan toe en laat de laos en salamblaadjes er vijf minuten
in meekoken.
Doe de kusa er in met het bouillonblokje.
Wanneer het kookt, de santen er in smelten, het mespuntje suiker er aan toevoegen
en goed omroeren. Laat het zonder deksel nog 5 minuten doorsudderen.
Een sajoer, die opgediend met bijvoorbeeld sambel goreng timpi, gebakken vis en
kroepoek, bijzonder tot zijn recht komt.